ทารกใส่ชุดสีฟ้านอนคว่ำยิ้มบนเตียง

พัฒนาการของลูกน้อยวัย 4 เดือนมีอะไรบ้างที่คุณแม่ต้องจับตาดู

ในทุก ๆ วันที่ลูกเติบโตก็อาจมีเรื่องให้คุณแม่มือใหม่ ทั้งตื่นเต้น ดีใจ มีความสุข และกังวลใจไปพร้อมกัน โดยเฉพาะ ‘พัฒนาการเด็ก 4 เดือน’ เป็นช่วงเวลาที่ลูกน้อยกำลังเติบโตและเรียนรู้อย่างรวดเร็ว คุณแม่อาจสงสัยว่า “ลูก 4 เดือนทำอะไรได้บ้าง” แคร์ ชวนคุณแม่มาทำความเข้าใจพัฒนาการด้านร่างกาย อารมณ์ สังคม และการรับรู้ของลูกน้อย พร้อมเคล็ดลับดี ๆ เพื่อคลายความกังวลใจและให้ความรู้ที่เป็นประโยชน์กับคุณแม่ค่ะ

เสียงหัวเราะของลูกน้อย: พัฒนาการด้านสังคมและอารมณ์เป็นอย่างไรบ้าง?

ในวัย 4 เดือนลูกน้อยจะเริ่มแสดงออกทางอารมณ์ได้ชัดเจนมากขึ้น คุณแม่จะสังเกตเห็นรอยยิ้มสดใสและเสียงหัวเราะน่ารัก ๆ ของลูกบ่อยขึ้น พวกเขาจะเริ่มสนุกกับการเล่นกับคุณพ่อคุณแม่ และเริ่มจดจำใบหน้าของคนคุ้นเคยได้แล้ว บางครั้งอาจแสดงอาการงอแงเมื่อรู้สึกไม่สบายตัว หรือต้องการความสนใจ ถือเป็นเรื่องปกติของพัฒนาการเด็ก 4 เดือนค่ะ

นอกจากนี้ ลูกน้อยยังเริ่มเรียนรู้การสื่อสารผ่านการสบตา การส่งเสียงอ้อแอ้ และการแสดงสีหน้าต่างๆ ผู้เชี่ยวชาญจึงแนะนำให้คุณพ่อคุณแม่พูดคุย ร้องเพลง และเล่นกับลูกน้อยบ่อย ๆ เพื่อกระตุ้นพัฒนาการด้านสังคมและอารมณ์ของลูกน้อย การสัมผัสและการกอดก็เป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยสร้างความผูกพันและความมั่นคงทางอารมณ์ให้กับลูกด้วยเช่นกัน อย่าลืมกอดลูกน้อยบ่อย ๆ เพื่อให้เขารับรู้ถึงความรรักและความอบอุ่นที่คุณพ่อคุณแม่มอบให้นะคะ

 

วัยกำลังหัดคว้า: พัฒนาการด้านร่างกายของลูกน้อยวัย 4 เดือนมีอะไรบ้าง?

ต้องบอกว่า พัฒนาการด้านร่างกายของเด็ก 4 เดือนเป็นไปอย่างรวดเร็ว คุณแม่หลายท่านอาจจะเห็นลูกเริ่มพลิกคว่ำได้คล่องแคล่วมากขึ้น ยกศีรษะและหน้าอกได้มั่นคงเมื่อนอนคว่ำ และเริ่มคว้าจับสิ่งของได้ด้วยมือทั้งสองข้าง บางคนอาจเริ่มเอื้อมหยิบของเล่นที่อยู่ใกล้ ๆ ได้แล้วด้วยซ้ำ คุณแม่คงรู้สึกตื่นเต้นและดีใจสุด ๆ เลยใช่ไหมล่ะคะ

ยิ่งไปกว่านั้น กล้ามเนื้อขาและเท้าของลูกน้อยก็แข็งแรงขึ้นเช่นกัน เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการยืนและการเดินเตาะแตะในอนาคต แนะนำให้คุณแม่จัดเตรียมพื้นที่ที่ปลอดภัยให้ลูกน้อยได้ฝึกพลิกตัว คว้าจับสิ่งของ และเคลื่อนไหวร่างกายได้อย่างอิสระ การนวดตัวเบา ๆ และการเล่นที่ช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อก็เป็นกิจกรรมที่ดีสำหรับพัฒนาการเด็ก 4 เดือนเช่นกันค่ะ

 

โลกใบใหม่ของลูก: พัฒนาการด้านสติปัญญาและการรับรู้

พัฒนาการด้านสมองของเด็ก 4 เดือนนั้นน่าทึ่งมาก ๆ เลยค่ะ คุณแม่จะสังเกตเห็นว่าลูกน้อยเริ่มสนใจสิ่งต่าง ๆ รอบตัวมากขึ้น มองตามวัตถุที่เคลื่อนที่ได้ และเริ่มแยกแยะสีสันและรูปทรงต่าง ๆ ที่น่าทึ่งไปกว่านั้นคือ ลูกน้อยจะเริ่มเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างเหตุและผล เช่น การเขย่าของเล่นแล้วมีเสียงดัง เป็นต้น

นอกจากนี้ ลูกน้อยยังเริ่มจดจำเสียงต่าง ๆ ได้ดีขึ้นมาก โดยเฉพาะเสียงของคุณพ่อคุณแม่และคนดูแล ผู้เชี่ยวชาญจึงแนะนำให้คุณแม่ลองหากิจกรรมสนุก ๆ ที่ช่วยกระตุ้นประสาทสัมผัสของลูกน้อย เช่น การอ่านหนังสือนิทาน การให้ลูกน้อยเล่นของเล่นที่มีสีสันสดใส และการเปิดเพลงที่มีจังหวะสนุกสนานสำหรับเด็กเล็ก สิ่งเหล่านี้จะช่วยพัฒนาด้านสมองและความคิดสร้างสรรค์ของลูกน้อยได้เป็นอย่างดีค่ะ

 

พัฒนาการที่สำคัญของลูกน้อยวัย 4 เดือน

เพื่อให้คุณแม่ติดตามและสังเกตพัฒนาการด้านร่างกาย อารมณ์ สังคมและการสื่อสารของลูกน้อยได้อย่างเหมาะสม เราได้รวบรวมพัฒนาการที่สำคัญของลูกน้อยวัย 4 เดือนมาฝากค่ะ

ร่างกาย

อารมณ์

การสื่อสารและสังคม

  • ยกศีรษะและลำตัวได้ดีขึ้น เมื่อนอนคว่ำ

  • เริ่มพยายามคว้าของเล่น และนำเข้าปาก

  • หัดนั่งได้ในช่วงเวลาสั้น ๆ โดยมีการพยุงตัวร่วมด้วย

  • ส่งเสียงอ้อแอ้และหัวเราะ

  • การเคลื่อนไหวมือและสายตา เริ่มประสานไปในทิศทางเดียวกัน

  • มองตามการเคลื่อนไหวของวัตถุ

  • แสดงความสุข ความเศร้า และความโกรธ ผ่านทางสีหน้าได้ชัดเจนขึ้น

  • เริ่มจำหน้าคนที่คุ้นเคยได้

  • ชอบเล่นกับคนอื่น ๆ 

  • แสดงความสนใจในสิ่งต่าง ๆ รอบตัว


  • เริ่มมีปฏิสัมพันธ์กับคนอื่น ๆ เช่น ยิ้ม หัวเราะ หรือส่งเสียงอ้อแอ้

  • เริ่มจดจำผู้คนและวัตถุที่คุ้นเคยได้

  • ชอบเล่นเกมง่าย ๆ อย่างการเล่นซ่อนหา สนุกกับของเล่นที่มีสีสันสดใส

  • ร้องอ้อแอ้ ด้วยน้ำเสียงที่แตกต่างกัน เมื่อเขารู้สึกหิว เจ็บ หรือเหนื่อย

  • ส่งเสียงไม่เป็นภาษาและพยายามเลียนแบบเสียงต่าง ๆ ที่ได้ยิน


หากคุณแม่อยากกระตุ้นพัฒนาการของลูกน้อยวัย 4 เดือน สามารถทำได้ด้วยการชวนพูดคุย ชวนเล่นสนุก อ่านหนังสือให้ฟัง หรือนวดเบา ๆ หลังอาบน้ำสัปดาห์ละ 1-2 ครั้ง เพื่อช่วยให้ลูกรู้สึกผ่อนคลายสบายตัวและหลับสบายมากขึ้น แนะนำให้ใช้ แคร์ เฮดทูโท นิวทริ-โอ๊ต แอนด์ เชอร์รี่ บลอสซัม สบู่เหลวอาบน้ำและสระผมสำหรับทารก ทำความสะอาดผิวและเส้นผมอย่างอ่อนโยน พร้อมให้สุขภาพผิวดีตามธรรมชาติ

 

ตารางการเลี้ยงดูลูกน้อยวัย 4 เดือน

จริง ๆ แล้ว ตารางการเลี้ยงดูลูกอาจจะแตกต่างกันไปตามความเหมาะสม ขึ้นอยู่กับแต่ละครอบครัวและพัฒนาการของเด็กแต่ละคนเป็นหลักค่ะ โดยส่วนใหญ่แล้วผู้เชี่ยวชาญมักแนะนำเคล็ดลับดี ๆ ในการเลี้ยงดูลูกน้อยวัย 4 เดือน เพื่อช่วยให้คุณแม่เข้าใจวิธีการดูแลลูกน้อยได้อย่างถูกต้อง พร้อมเสริมสร้างพัฒนาการของลูกน้อยนั่นเองค่ะ

การกิน

การนอน

การขับถ่าย

การเล่นสนุก


ลูกน้อยวัย 4 เดือน ควรได้รับน้ำนมแม่เพียงอย่างเดียว และควรดื่มนมเฉลี่ย 6-8 ครั้งต่อวัน หรือดื่มนมทุก 3-4 ชั่วโมง ในปริมาณครั้งละ 4-6 ออนซ์


** ขึ้นอยู่กับน้ำหนักตัวของลูกด้วยนะคะ 



นอนประมาณ 12-16 ชั่วโมงต่อวัน แบ่งเป็นนอนกลางวันประมาณ 3-6 ชั่วโมง และนอนกลางคืน 9-10 ชั่วโมง (อาจแบ่งเป็น 2-3 งีบ)


** ท่านอนหงาย เป็นท่านอนที่ปลอดภัยที่สุดสำหรับลูกน้อยวัย 4 เดือน การนอนหงายช่วยลดความเสี่ยงต่อภาวะ SIDS (Sudden Infant Death Syndrome) หรือที่เรียกว่า "ทารกเสียชีวิตโดยไม่ทราบสาเหตุ"


ถ่ายอุจจาระเฉลี่ย 3-4 ครั้งต่อวัน บางวันอาจขับถ่ายน้อย แต่ไม่ควรน้อยกว่า 1-2 ครั้งต่อวัน และปัสสาวะเฉลี่ย 6-9 ครั้งต่อวัน


** หากลูกน้อยขับถ่ายผิดปกติ หรือขับถ่ายน้อยกว่าที่ควรจะเป็น ควรรีบไปพบคุณหมอเพื่อหาสาเหตุจะดีกว่า



ลูกน้อยจะเริ่มสนใจสิ่งต่าง ๆ รอบตัว รวมถึงของเล่นที่มีเสียงเพลงและสีสันสดใส 


** คุณแม่สามารถอุ้มลูกน้อยเดินเล่นในช่วงตื่นนอน หรือเล่นของเล่นด้วยกัน เพื่อช่วยเสริมสร้างพัฒนาการด้านต่าง ๆ นั่นเองค่ะ

นอกจากนี้ สำหรับคุณแม่มือใหม่ที่ไม่แน่ใจเรื่องการให้นมที่เหมาะสม เรามีสูตรคำนวนการให้นมด้วยตัวเอง นั่นคือ น้ำหนัก x 120 ซีซี หารด้วย 30 (โดย 1 ออนซ์เท่ากับ 30 ซีซี) ยกตัวอย่างเช่น ลูกมีน้ำหนัก 5 กก. (5 X 120) / 30 = 20 ออนซ์ หรือ 600 ซีซีต่อวัน และไม่ควรเกิน 24 ออนซ์ หรือ 720 ซีซี ต่อวัน

เทคนิคการเล่นสนุก: ของเล่นเด็ก 4 เดือน กระตุ้นพัฒนาการลูกน้อย

เมื่อคุณแม่ทราบพัฒนาการที่สำคัญของทารกวัย 4 เดือนกันแล้ว แคร์มีเทคนิคดี ๆ ที่จะเปลี่ยนการเล่นสนุกให้กลายเป็นการกระตุ้นพัฒนาการของลูกน้อยมาฝากค่ะ ได้แก่ 

  • วางของเล่นที่มีสีสันสดใสไว้ข้างหน้า เพื่อกระตุ้นให้ลูกน้อยมองตามและพยายามเอื้อมมือไปหยิบคว้า โดยให้ลูกน้อยนอนคว่ำบนพื้นผิวที่นุ่มและปลอดภัย เช่น ผ้าห่มผืนหนา หรือแผ่นรองคลาน วิธีนี้จะเป็นการฝึกให้ลูกคว่ำ (Tummy Time) วิธีนี้จะช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อคอให้แข็งแรง

  • แขวนโมบายที่มีเสียงเพลง ไว้เหนือเปลหรือที่นอน เพื่อให้ลูกพยายามใช้มือเอื้อมจับ หรือยื่นของเล่นสีสันสดใสให้ลูกถือ เพื่อฝึกการกำและแบมือ เทคนิคนี้จะช่วยเสริมสร้างพัฒนาการของกล้ามเนื้อมือและนิ้วมือของลูกน้อย (Fine Motor Skills)

  • เลือกของเล่นที่มีเสียงและสีสันสดใส การใช้ของเล่นที่มีเสียงเพลงหรือเสียงกรุ๋งกริ๋ง ๆ ให้ลูกน้อยหันตามเสียง ที่สำคัญควรสบตาและพูดคุยกับลูกน้อยด้วยน้ำเสียงที่ร่าเริงสดใสและอ่อนโยน เพื่อช่วยกระตุ้นพัฒนาการด้านการมองเห็นและการได้ยินนั่นเอง

  • อ่านนิทานและร้องเพลง การอ่านนิทาน หรือร้องเพลงกล่อมเด็กให้ลูกฟัง จะช่วยกระตุ้นพัฒนาการด้านภาษาและการได้ยินของลูกน้อย 

  • ทำท่าทางเลียนแบบ ลองทำท่าทางเลียนแบบเสียงอ้อแอ้ ๆ หรือเสียงหัวเราะของลูกน้อย เพื่อส่งเสริมพัฒนาด้านภาษาและการสื่อสารของลูกน้อย

เคล็ดลับง่าย ๆ เพื่อพัฒนาการที่ดีของลูกน้อย

ขณะที่คุณกำลังเล่นสนุกและทำกิจกรรมต่าง ๆ กับลูกน้อย อย่าลืมเพิ่มความรู้สึกผ่อนคลายสบายตัวให้กับลูกน้อย เพื่อให้ลูกพร้อมที่จะเรียนรู้ได้อย่างเต็มที่ จุดนี้คุณแม่สามารถทา แป้งเด็กแคร์ สูตรคลาสสิค หลังอาบน้ำหรือระหว่างวัน ผู้ช่วยมือหนึ่งที่ดีที่สุดในการดูแลผิวของลูกน้อย ด้วยสูตรอ่อนโยนต่อผิวบอบบางของทารก ช่วยลดความอับชื้นให้ลูกรู้สึกสบายตัวตลอดวัน พร้อมกลิ่นหอมอ่อนโยนจากธรรมชาติ ช่วยกระตุ้นพัฒนาการที่ดีของลูกน้อย ให้ทุกการเล่นสนุกของลูกน้อยเต็มไปด้วยรอยยิ้มแห่งความสุขและความสบายตัวนั่นเองค่ะ

** เตรียมตัวเข้าสู่เดือนที่ 5 ของลูกน้อยกันเถอะ >> มาดูกัน...พัฒนาการลูกรักวัย 5 เดือน

 

ข้อควรระวัง: เมื่อพัฒนาการล่าช้ากว่าเกณฑ์

หากคุณพ่อคุณแม่สังเกตเห็นว่า ลูกน้อยมีพัฒนาการที่ล่าช้ากว่าเกณฑ์มาตรฐานเพียงเล็กน้อย ก็ไม่ต้องตกใจไปค่ะ เพราะพัฒนาการของเด็กแต่ละคนอาจแตกต่างกันบ้างเป็นธรรมดา แต่หากมีข้อสงสัยหรือไม่แน่ใจจริง ๆ แนะนำให้เช็กลิสต์เหล่านี้เพื่อสังเกตอาการ และควรปรึกษาแพทย์หากพบอาการเหล่านี้:

  • ลูก 4 เดือนไม่ชันคอ: ทารกส่วนใหญ่จะเริ่มชันคอได้เมื่ออายุ 2-4 เดือน เนื่องจากกล้ามเนื้อคอเริ่มแข็งแรงขึ้น แต่หากลูกน้อยยังไม่สามารถชันคอได้ แนะนำให้คุณพ่อคุณแม่ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญจะดีกว่า

  • ไม่ส่งเสียงอ้อแอ้ หรือแสดงอาการสนใจสิ่งรอบตัว: หากลูกน้อยไม่หันตามเสียง ไม่มองตามวัตถุที่เคลื่อนไหว ไม่ส่งเสียงอ้อแอ้ ไม่พยายามเอื้อมมือไปหยิบจับสิ่งของ หรือไม่มีปฏิกิริยาตอบสนองเมื่อเราสบตา อาจเป็นสัญญาณของภาวะพัฒนาการล่าช้าที่ควรได้รับการตรวจวินิจฉัยจากแพทย์

 

พัฒนาการของเด็กแต่ละคนไม่เหมือนกัน บางคนอาจมีพัฒนาการช้ากว่าเกณฑ์เล็กน้อย ซึ่งเป็นเรื่องปกติที่พบได้บ่อยเช่นกันค่ะ แต่หากคุณพ่อคุณแม่ไม่สบายใจในพัฒนาการหรือความผิดปกติบางอย่าง แนะนำให้ปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะดีที่สุด

 

เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับ >> พัฒนาการลูกน้อยในช่วงอายุ 2 เดือนที่พ่อแม่ควรรู้

 

เมื่อไรควรเริ่มป้อนอาหารเสริมให้กับลูกน้อยวัย 4 เดือน?

คุณแม่หลายคนอาจจะกังวลใจเรื่องพัฒนาการของลูกน้อย แต่ผู้เชี่ยวชาญบอกว่า สำหรับลูกน้อยวัยแรกเกิดถึง 4 เดือนไม่จำเป็นต้องป้อนอาหารเสริมค่ะ เพราะ ‘น้ำนมแม่’ ยังเป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับลูกน้อยในช่วง 6 เดือนแรก โดยเฉพาะในช่วง 4 เดือนแรกน้ำนมแม่จะมีสารอาหารครบถ้วนที่ลูกน้อยต้องการในการเจริญเติบโต ว่าแต่ทำไมถึงไม่ควรรีบให้อาหารเสริมในช่วง 4 เดือนแรก เรามีคำอธิบายดี ๆ มาบอกค่ะ

  • ระบบย่อยอาหารยังไม่พร้อม: ระบบย่อยอาหารของลูกน้อยวัย 4 เดือนยังไม่พัฒนาเต็มที่ การให้อาหารเสริมเร็วเกินไปอาจทำให้ลูกน้อยมีปัญหาท้องเสีย ท้องผูก หรือแพ้อาหารได้

  • ภูมิคุ้มกันยังไม่แข็งแรง: นมแม่มีภูมิต้านทานที่ช่วยปกป้องลูกจากการติดเชื้อต่าง ๆ ได้อย่างดี การให้อาหารเสริมเร็วเกินไปอาจทำให้ลูกน้อยมีโอกาสติดเชื้อได้ง่ายขึ้น

  • เสี่ยงต่อการขาดสารอาหาร: หากให้อาหารเสริมไม่ถูกวิธี อาจทำให้ลูกได้รับสารอาหารไม่ครบถ้วน  หรือได้รับสารอาหารบางชนิดมากเกินไป

หวังว่าข้อมูลเหล่านี้จะเป็นประโยชน์สำหรับคุณแม่ทุกคนนะคะ อย่าลืมว่าพัฒนาการของเด็กแต่ละคนอาจแตกต่างกันไป หากคุณมีข้อสงสัย หรือกังวลเกี่ยวกับพัฒนาการของลูกวัย 4 เดือน ควรปรึกษาแพทย์เพื่อเข้ารับคำแนะนำที่ดีที่สุด เพราะการดูแลเอาใจใส่และการกระตุ้นพัฒนาการที่ดีจะช่วยให้ลูกน้อยเติบโตอย่างแข็งแรงและมีความสุขค่ะ

คำถามที่พบบ่อย (FAQ section)

Q. เด็ก 4 เดือน น้ำหนักกี่กิโลกรัม?

A. อ้างอิงข้อมูลจากกระทรวงสาธารณสุข ระบุว่า เกณฑ์น้ำหนักและส่วนสูงของทารกวัย 4 เดือน เด็กผู้ชายจะมีน้ำหนักตัวเฉลี่ยอยู่ที่ 5.5-7 กิโลกรัม ส่วนสูงเฉลี่ย 58-65 เซนติเมตร ส่วนเด็กผู้หญิงจะมีน้ำหนักตัวเฉลี่ย 5-6.5 กิโลกรัม ส่วนสูงอยู่ที่ 57-64 เซนติเมตร ขึ้นอยู่กับกรรมพันธุ์และพัฒนาการของเด็กแต่ละคนด้วยค่ะ

Q. เด็ก 4 เดือนเล่นอะไรได้บ้าง? และควรส่งเสริมการเล่นแบบใด?

A. ลูกน้อยวัย 4 เดือนสามารถเล่นของเล่นที่มีสีสดใส หรือของเล่นนุ่ม ๆ รวมถึงการเล่านิทาน หนังสือเสียง และการชวนลูกน้อยพูดคุย โดยคุณแม่สามารถพูดคุย สัมผัส นวดเบา ๆ หาของเล่นให้ลูกฝึกขยับตัวตาม เด็กในวัยนี้สามารถเริ่มออกกำลังกายด้วยการว่ายน้ำโดยใช้ห่วงคอช่วยพยุงตัวได้แล้ว

Q. ทารก 4 เดือนควรนอนท่าไหน?

A. ท่านอนหงาย เป็นท่านอนที่ปลอดภัยที่สุดสำหรับลูกน้อยวัย 4 เดือน การนอนหงายช่วยลดความเสี่ยงต่อภาวะ SIDS (sudden infant death syndrome) หรือที่เรียกว่า "ทารกเสียชีวิตโดยไม่ทราบสาเหตุ" นั่นเอง

 

บทความที่น่าสนใจ เพื่อการดูแลผิวลูกน้อย